Działalność Konsorcjum w roku 2018


Kalendarium

  • 19 stycznia, Warszawa – VI posiedzenie Rady PKPol; 
  • 19 lutego, Warszawa – spotkanie grupy roboczej PKPol pracującej nad projektem Białej Księgi polskich badań polarnych;
  • 14 kwietnia, Warszawa – ekspozycja wystawy “Poland and the Arctic” podczas “Święta Geografii” – obchodów 100-lecia Geografii na Uniwersytecie Warszawskim i 100-lecia Polskiego Towarzystwa Geograficznego, podczas Kongresu Geografii Polskiej;  
  • 8-10 czerwca, Poznań – 37. Sympozjum Polarne, współorganizowane przez PKPol, ekspozycja wystawy “Poland and the Arctic”; 
  • 19-21 października, Reykjavik, Islandia – sesja tematyczna „Biotic indicators of Arctic environmental changes” na kongresie Arctic Circle Assembly 2018, organizowana przez PKPol, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ oraz Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr;  
  • 26-27 października, Berlin, Niemcy – członkowie Rady PKPol uczestniczą w spotkaniu ministrów ds. nauki 2nd Arctic Science Ministerial; 
  • 21 listopada, Warszawa – VII posiedzenie Rady PKPol; 
  • grudzień, ekspozycja wystawy “Poland and the Arctic” w Akademickim Zespole Szkół Ogólnokształcących w Chorzowie;
  • 20 grudnia, Warszawa – przedstawiciele PKPol uczestniczą w posiedzeniu grupy roboczej Polar Task Force przy Ministrze Spraw Zagranicznych. 

Zmiany w składzie Konsorcjum

Instytucje – Partnerzy PKPol 

Z końcem roku 2018 współpracę w ramach PKPol zakończył Instytut Nauk Geologicznych PAN, w którym po śmierci prof. Krzysztofa Krajewskiego nie funkcjonuje już zespół zajmujący się obszarami polarnymi. 

Składamy podziękowania Władzom ING PAN za lata współpracy. 

Rada PKPol 

Serdecznie dziękujemy za poświęcony czas i zaangażowanie prof. Piotrowi Köhlerowi z Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, który od momentu powstania Konsorcjum do jesieni 2018 roku pełnił w Radzie PKPol funkcję Zastępcy Delegata UJ. 

Witamy w Radzie PKPol nowych Delegatów: 

dr. Błażeja Błażejowskiego z Instytutu Paleobiologii PAN, który został mianowany Zastępcą Delegata IP PAN; 

dr. Michała Węgrzyna z Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, który zastąpił na stanowisku Zastępcy Delegata UJ, prof. dr hab. Piotra Köhlera. 

PODSUMOWANIE POSIEDZEŃ

VI Posiedzenie Rady PKPol

Data: 19 stycznia 2018 r.

Miejsce: Instytut Geofizyki PAN, Warszawa

Główne punkty posiedzenia:

  • podsumowanie działalności Konsorcjum w roku 2017,
  • Sprawozdanie finansowe za 2017 rok i zatwierdzenie planu budżetowego na rok 2018, 
  • wybory uzupełniające Zastępcy Przewodniczącej
    • nowym Zastępcą Przewodniczącej, w miejsce ustępującego prof. Leszka Łęczyńskiego z UG, został prof. UMK dr hab. Ireneusz Sobota
  • plany dalszych prac nad Białą Księgą polskich badań polarnych,
  • Baza metadanych polarnych
    • nowy koordynator zadania: prof. Ireneusz Sobota 
    • postanowiono o kolejnej iteracji wpisywania danych do powstałej pilotażowej bazy metadanych, 
  • Konsorcjum objęło patronatem honorowym wyprawę naukowo-eksploracyjną “POP Greenland Research Expedition 2018”. 
  • Konsorcjum objęło patronatem honorowym Dzień Polarny 2018, który odbył się w lutym na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.
  • Przyjęcie propozycji prof. Piotra Głowackiego, który w imieniu IGF PAN zaproponował przejęcie administrowania siecią infrastruktury PolarPOL – Polskiego Multidyscyplinarnego Laboratorium Badań Polarnych – przez Konsorcjum. 

VII Posiedzenie Rady PKPol

Data: 21 listopada 2018 r.

Miejsce: Instytut Geofizyki PAN, Warszawa

Główne punkty posiedzenia:

  • sprawozdanie z działalności Konsorcjum w roku 201
  • podsumowanie kadencji Zarządu 2015-2018,
  • wybory Zarządu na kadencję 2019-2022
    • przyjęto skład Zarządu Polskiego Konsorcjum Polarnego kadencji 2019-2022:
    • mgr Agnieszka Kruszewska (Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk) – Przewodnicząca
    • prof. dr hab. Wiesław Ziaja (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) – Zastępca Przewodniczącej
    • prof. UMK dr hab. Ireneusz Sobota (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) – Zastępca Przewodniczącej
  • dyskusja nad planami na najbliższe miesiące. 

DZIAŁALNOŚĆ KRAJOWA

37. Sympozjum Polarne - współorganizacja i dofinansowanie dla młodych uczestników

Konsorcjum znalazło się w gronie współorganizatorów 37. Sympozjum Polarnego, które odbyło się na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w dniach 8-10 czerwca 2018. Hasłem tegorocznego Sympozjum było: “Polar Change – Global Change”, dla podkreślenia znaczenia badań polarnych w rozpoznaniu przyczyn i mechanizmów zmian globalnych klimatu. Sympozja Polarne odbywają się w cyklu dwuletnim, służąc zacieśnianiu współpracy oraz integracji polskiego polarnego środowiska naukowego, a także osób związanych z eksploracją rejonów  polarnych. 

Oprócz wsparcia finansowego organizacji Sympozjum, Konsorcjum przeznaczyło dedykowane środki na dofinansowanie udziału w tej konferencji dla młodych naukowców (studentów, doktorantów oraz młodych doktorów) afiliowanych w instytucjach partnerskich PKPol. Z częściowej refundacji opłaty konferencyjnej skorzystało 30 osób z 10 instytucji. 

Galeria zdjęć z Sympozjum dostępna jest na stronie Klubu Polarnego PTG: http://www.klubpolarny.pl/aktualnosci/xxxvii-sympozjum-polarne-w-poznaniu-2/

Zaangażowanie w tworzenie Polskiej Polityki Polarnej

Kończą się obecnie prace nad dokumentem Polskiej Polityki Polarnej, koordynowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Członkowie Zarządu i Rady PKPol, jako przedstawiciele środowiska naukowego zaangażowanego w badania w obszarach polarnych, biorą udział jako eksperci przy tworzeniu tego dokumentu. 

Polityka polarna Polski stanowiła też jeden z głównych tematów dorocznego posiedzenia grupy roboczej Polar Task Force przy Ministrze Spraw Zagranicznych (Warszawa, 20 grudnia 2018), w którym wzięli udział eksperci i naukowcy zajmujący się problematyką polarną, przedstawiciele wybranych resortów (MNiSW, MŚ, MGMiŻŚ) oraz pracownicy MSZ. W posiedzeniu tym aktywnie uczestniczyli Przewodnicząca oraz Członkowie Rady PKPol. 

Patronat honorowy nad projektem naukowo-eksploracyjnym 'POP Greenland Expedition'

https://www.facebook.com/popgreenland/

Na wiosnę 2018 roku, w 130. rocznicę pierwszego trawersu Fridtjofa Nansena przez Grenlandię, odbyła się ekspedycja naukowo-eksploracyjna POP Greenland Expedition 2018, którą Konsorcjum objęło honorowym patronatem. Projekt ten, koordynowany przez dr Krystynę Kozioł, uzyskał grant National Geographic Society Science and Exploration Grant Europe. Naukowym tematem projektu była współczesna depozycja trwałych zanieczyszczeń organicznych (POPs, persistent organic pollutants) na lądolodzie Grenlandii – określenie dróg transportu pestycydów na lądolód grenlandzki i ich wydajności. Mimo że planowana trasa – trawers lądolodu Grenlandii śladami wyprawy Nansena – została w trakcie trwania ekspedycji zmodyfikowana z uwagi na warunki pogodowe i zdarzenia losowe, analiza zebranych w terenie materiałów będzie stanowić cenny wkład w wiedzę na temat współczesnych zanieczyszczeń Arktyki. 

Informacje o projekcie dostępne są na stronach: 

https://popgreenland.wordpress.com/

https://www.facebook.com/popgreenland/ 

Patronat honorowy nad Dniem Polarnym 2018, który odbył się na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu

Na program wydarzenia złożyły się wykłady popularnonaukowe: dr hab. Ireneusz Sobota, prof. UMK „Dom daleko od domu – Stacja Polarna UMK na Spitsbergenie”; mgr Tomasz Strzyżewski „Żagiel za kręgiem”; Piotr Weckwerth „Ogień i woda, czyli krótka historia życia lodowców na Islandii”; dr hab. Marek Kejna, prof. UMK „Antarktyda – w świecie pingwinów”, a także rozstrzygnięcie konkursu „Świat śniegu i lodu”, adresowanego do uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów. W wydarzeniu wzięło udział ponad 300 osób. 

https://www.geo.umk.pl/wiadomosci/?id=677

DZIAŁALNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA

Polska na Arctic Circle Assembly 2018, Reykiavik, 19-21.10.2018

W dniach 19-21 października 2018 odbył się w Reykjaviku doroczny kongres Arctic Circle Assembly, który zgromadził ponad 2000 uczestników z ponad 50 krajów. 

Konferencje Arctic Circle, o profilu polityczno-naukowo-biznesowym, zwołuje organizacja non profit o tej samej nazwie, założona i kierowana przez byłego prezydenta Islandii Olafura Ragnara Grimssona, który był przewodniczącym tegorocznego kongresu. Arctic Circle Assemblies to obecnie największe cykliczne kongresy poświęcone Arktyce. Oprócz kongresów w Rejkiawiku, Arctic Circle organizuje co roku mniejsze, specjalistyczne konferencje w innych państwach (Forums), nie tylko tych będących członkami Rady Arktycznej.

Kongresy Arctic Circle mają na celu ułatwianie dialogu między liderami i ekspertami politycznymi oraz biznesowymi, naukowcami, przedstawicielami rdzennej ludności i innymi grupami międzynarodowymi zainteresowanymi Arktyką.

Zgodnie z zeszłoroczną zapowiedzią wiceministra nauki prof. Łukasza Szumowskiego, polska aktywność była widoczna również podczas tegorocznego kongresu Arctic Circle.   

Prof. Bogdan Zagajewski (UW) podczas sesji „Biotic indicators…”. Foto: Piotr Łepkowski

Sesja tematyczna „Biotic indicators of Arctic environmental changes”, organizowana przez Polskie Konsorcjum Polarne, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ oraz Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr, a prowadzona przez prof. Wiesława Ziaję (UJ) oraz dr. hab. Piotra Owczarka (UWr), została dobrze oceniona przez organizatorów. Zgromadziła słuchaczy z wielu krajów, w tym z USA, Kanady, Islandii i innych krajów skandynawskich, a dyskusja kontynuowana była również po formalnym zakończeniu sesji. W sesji uczestniczył Ambasador RP w Islandii Gerard Pokruszyński. 

Program i opis sesji: https://www.pkpolar.pl/eng/arctic-circle-2018/. 

Delegaci aktywnie promowali polską aktywność w Arktyce. Podjęto też szereg rozmów dwustronnych. Prof. Ireneusz Sobota zapraszał gości na organizowane w 2020 roku w Toruniu Międzynarodowe Sympozjum Polarne; prof. Wiesław Ziaja zainicjował rozmowy między Uniwersytetem Jagiellońskim a Uniwersytetem Akureyri oraz University Centre of the Westfjord w celu nawiązania współpracy w ramach programu UE Erasmus. 

Udział polskiej delegacji to potwierdzenie znaczącej roli polskich jednostek badawczych w badaniach Arktyki, a także prezentacja posiadanego potencjału. Polska była jedną z niewielu narodowych misji prezentujących tak szerokie zaangażowanie instytucjonalne w monitoring Arktyki. 

Cele kongresu Arctic Circle, jego formuła i tematyka są ważnym regionalnym uzupełnieniem (lub równoległym głosem) do Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu COP24, która odbyła się w Katowicach w grudniu. To, że w przededniu tego wydarzenia głos polski był widoczny w Reykjaviku, jest bardzo korzystne dla interesów i wizerunku naszego kraju. 

Polscy reprezentanci na Arctic Circle Assembly 2018: 

  • Piotr Głowacki (IGF PAN)
  • Maja Lisowska (UŚ / Sekretariat PKPol)
  • Elżbieta Łepkowska (UŚ / Sekretariat PKPol)
  • Piotr Łepkowski (UŚ)
  • Krzysztof Migała (UWr)
  • Piotr Owczarek (UWr)
  • Gerard Pokruszyński (Ambasador RP w Islandii) wraz ze współpracownikami
  • Piotr Rakowski (Ministerstwo Spraw Zagranicznych)
  • Ireneusz Sobota (UMK)
  • Bogdan Zagajewski (UW)
  • Wiesław Ziaja (UJ) 

(Prawie wszyscy) Polacy na AC 2018. Od lewej: Ireneusz Sobota, Piotr Owczarek, Maja Lisowska, Wiesław Ziaja, Gerard Pokruszyński, Piotr Głowacki, Piotr Rakowski, Adam Sułkowski, Elżbieta i Pola Łepkowskie, Bogdan Zagajewski, Krzysztof Migała. Foto: Piotr Łepkowski

 

Zapraszamy do zapoznania się z materiałami: 

Podziękowania:  

Składamy serdeczne podziękowania Panu Ambasadorowi Gerardowi Pokruszyńskiemu oraz pracownikom Ambasady RP w Reykjaviku za uczestnictwo w kongresie i wsparcie merytoryczne oraz logistyczne polskich uczestników.

Gorąco dziękujemy również prof. Adamowi Sułkowskiemu (Szkoła Biznesu, Babson College, Boston, USA) za dyskusję podczas polskiej sesji oraz udział w relacji filmowej. 

 Udział polskiej delegacji dofinansowany był ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego  (umowa nr MNiSW/2018/DN/538 dotycząca przekazania środków finansowych celem pokrycia realizacji działalności upowszechniającej osiągnięcia naukowe, polegającej na udziale pracowników Uniwersytetu Śląskiego i członków Polskiego Konsorcjum Polarnego w konferencji Arctic Circle Assembly 2018 w Reykjaviku, Islandia w dniach 19-21 października 2018 r.). Dziękujemy za wsparcie oraz owocną współpracę. 

2nd Arctic Science Ministerial, Berlin, 26-27.10.2018

 Członkowie Rady PKPol: dr hab. Mariusz Grabiec, prof. Jacek Jania, dr hab. Michał Łuszczuk oraz prof. Krzysztof Migała weszli w skład delegacji naukowej uczestniczącej w drugim spotkaniu ministrów ds. nauki Arctic Science Ministerial, które w tym roku odbyło się w Berlinie. Spotkaniu towarzyszyło Forum Naukowe, w którym uczestniczyli przedstawiciele ministerstw, naukowcy oraz przedstawiciele rdzennych ludów Arktyki. 

BIEŻĄCE INICJATYWY DŁUGOTERMINOWE

Biała Księga polskich badań polarnych

Robocza wersja Białej Księgi, opracowana pod kierunkiem prof. Żanety Polkowskiej, obejmuje informacje o: ramach prawnych i organizacyjnych polskich badań polarnych, potencjale ludzkim i instytucjonalnym, infrastrukturze; omówione zostały główne obszary prowadzonych badań oraz projekty, a także  wizja kierunków rozwoju badań polarnych w najbliższych latach. Tekst ten będzie teraz konsultowany w szerokim gronie naukowym, a następnie dopracowywany edytorsko. 

Polski Svalbardzki Program Śnieżny

Raport dostępny jest na stronie: https://brage.bibsys.no/xmlui/handle/11250/2486183

  • W marcu międzynarodowy zespół, którego członkiem był dr Bartłomiej Luks, przeprowadził badania terenowe w ramach projektu Svalbard Integrated Observing Systems – SIOS „Snow Observation in Svalbard”. Naukowcy pokonali ok. 1200 km skuterami śnieżnymi, wykonując skaning radarowy lodowców oraz analizując parametry pokrywy śnieżnej. 

Więcej informacji: https://www.sios-svalbard.org/SOS_2018. 

Raport dostępny jest na stronie: https://www.sios-svalbard.org/sites/sios-svalbard.org/files/common/SESSreport_2018_FullReport.pdf. 

  • W programie Svalbard Strategic Grant finansowanie otrzymał projekt „Svalbard Snow Network”, w ramach którego zorganizowane zostaną dwa interdyscyplinarne warsztaty poświęcone badaniom śniegu, we Francji i w Polsce. 

Baza metadanych polarnych

Po zmianie koordynatora grupy roboczej (aktualnie prof. UMK dr hab. Ireneusz Sobota) rozpoczęto prace nad polską bazą publikacji polarnych, jako pierwszym etapem bazy metadanych polarnych. 

Ponadto, prof. PW dr hab. Dariusz Gotlib przedstawił propozycję spójnego sposobu zarządzania danymi przestrzennymi gromadzonymi przez polskich polarników, w sposób analogiczny do budowy europejskiej infrastruktury informacji przestrzennej (INSPIRE) i polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Idea została zawarta w pracy dyplomowej Izabeli Kukawskiej pt. “Koncepcja infrastruktury informacji przestrzennej dla polskich stacji polarnych”, po konsultacjach i we współpracy z Zespołem ds. bazy metadanych polarnych PKPol. W propozycji wskazano na możliwości włączenia się w inicjatywę Arctic Spatial Data Infrastructure (Arctic SDI). Dodatkowo w ramach pracy przygotowany został pilotażowy zbiór metadanych polarnych opracowany na podstawie rekordów zebranych przez Zespół ds. bazy metadanych polarnych PKPol. 

PKPol nawiązało również współpracę z Narodowym Archiwum Cyfrowym (NAC), w celu wdrożenia narzędzia: Zintegrowany System Informacji Archiwalnej ZoSIA2.0. Rozwiązanie będzie wsparciem dla planowanej wirtualnej przestrzeni dla archiwalnych materiałów z wypraw polarnych w rejony Arktyki i Antarktyki. 

PLANY DZIAŁALNOŚCI W ROKU 2018

Plany na rok 2019 obejmują:

  • PolarPOL – aneksowanie umowy przez władze instytucji konsorcyjnych i rozpoczęcie nowej formuły udostępniania infrastruktury w ramach PolarPOL;
  • Dziedzictwo polskich badań polarnych – rozpoczęcie realizacji projektu Polskiego Portalu Polarnego, przygotowanie i złożenie wniosku w ramach programu DIALOG; 
  • Baza danych publikacyjnych – jako pierwsza faza budowania bazy polskich metadanych polarnych; 
  • Biała Księga polskich badań polarnych – przygotowanie roboczego tekstu i przeprowadzenie otwartych konsultacji ze środowiskiem; 
  • Organizacja sesji o tematyce glacjologicznej podczas Arctic Circle Assembly 2019;  
  • Wsparcie polsko – duńskiego projektu badawczego „Environmental and Climate changes since the Little Ice Age in the marginal zone of the Polonya Glacier, Arfersiorfik Fjord, West Greenland”; 
  • Prezentacja wystawy “Poland and the Arctic” w Sejmie. 

——-

Do pobrania – pdf