Działalność Konsorcjum w roku 2016

Kalendarium

  • 12-18 marca – reprezentacja PKPol na Arctic Science Summit Week 2016 w Fairbanks (Alaska, USA);
  • 8 kwietnia – udział Członków Rady PKPol w spotkaniu ‘formatu warszawskiego’ – spotkaniu przewodnictwa w Radzie Arktycznej z delegacjami państw obserwatorów, Belweder, Warszawa;
  • 8 czerwca – wspólne posiedzenie Rady PKPol oraz Komitetu Badań Polarnych PAN w trakcie XXXVI Sympozjum Polarnego, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS, Lublin;
  • 28 września – udział członków Rady PKPol w międzynarodowym spotkaniu ministrów nauki w Białym Domu (White House Arctic Science Ministerial) po-święconym badaniom naukowym w Arktyce;
  • 7-9 października – udział Zastępcy Przewodniczącej Rady PKPol na dorocznym, czwartym kongresie Arctic Circle Assembly 2016 w Rejkiawiku (Islandia) – przygotowania do polskiej sesji planowanej podczas Arctic Circle Assembly 2017;
  • 14 października – wspólne posiedzenie Rady Polskiego Konsorcjum Polarnego i Komitetu Badań Polarnych PAN na Politechnice Warszawskiej w sprawie strategii polskich badań polarnych oraz opracowania programu szczegółowego dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP oraz Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Strategicznych UE;
  • 14-15 października – promocja wystawy Polskiego Konsorcjum Polarnego na Śląskim Festiwalu Nauki;
  • 23 listopada – spotkanie Grupy Roboczej ds. Baz Danych.

Zmiany w składzie Konsorcjum


Instytucje – Partnerzy PKPol

Z końcem 2016 roku współpracę w ramach PKPol zakończył Uniwersytet Warszawski. Dziękujemy za 2 lata wspólnych działań i mamy nadzieję na owocną dalszą współpracę między PKPol a UW.

 


Z prośbą o przyłączenie do PKPol wystąpił Instytut Paleobiologii PAN. Wniosek ten został jednogłośnie zaaprobowany przez Radę PKPol podczas posiedzenia 8 czerwca 2016 w Lublinie. Władze IP PAN wyznaczyły do Rady PKPol prof. Wojciecha Majewskiego

.

PODSUMOWANIE POSIEDZEŃ

Wspólne posiedzenie Komitetu Badań Polarnych PAN oraz Rady Polskiego Konsorcjum Polarnego

Data: 8 czerwca 2016 r.

Miejsce: Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS w Lublinie

Podsumowanie:

  • Na spotkaniu sprawozdano udział przedstawicieli KBP PAN i PKPol w ważniejszych konferencjach (m.in. ASSW 2016, Fairbanks, Alaska), wskazano nadchodzące wydarzenia polarne oraz zraportowano postępy w podjętych inicjatywach (m.in. Polski Svalbardzki Program Śnieżny, prace Grupy Roboczej PKPol ds. Baz Danych). W dalszej części podjęto dyskusję nad aktualnym stanem Narodowego Programu Badań Polarnych oraz poruszono bieżące sprawy dotyczące działalności Komitetu i Konsorcjum. Zaproponowano inicjatywę wspólnych obchodów 60-lecia istnienia Polskiej Stacji Polarnej Hornsund im. Stanisława Siedleckiego na Spitsbergenie oraz 40-lecia istnienia Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego na Wyspie King George.
  • Na wniosek prof. dr. hab. Wojciecha Majewskiego, Zastępcy Dyrektora Instytutu Paleobiologii PAN ds. Naukowych, rozpatrzony został wniosek o dołączenie Instytutu Paleobiologii PAN (IP PAN) do współpracy w ramach Polskiego Konsorcjum Polarnego. Jednogłośnie przyjęto postulat IP PAN.
  • Na posiedzenie zaproszony został Radca Minister z Departamentu Prawno-Traktatowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Jacek Grabowski, który podsumował kolejne spotkanie formatu warszawskiego – spotkanie przewodnictwa w Radzie Arktycznej z delegacjami państw obserwatorów, które odbyło się 8. kwietnia 2016.

Wspólne spotkanie Komitetu Badań Polarnych PAN oraz Rady Polskiego Konsorcjum Polarnego w sprawie Narodowego Programu Badań Polarnych

Data: 14 października 2016 r.

Miejsce: Politechnika Warszawska, Plac Politechniki 1, Warszawa, Sala Senatu

Podsumowanie:

Ustalono, iż w ramach prac nad Narodowym Programem Badań Polarnych powstaną dwa dokumenty:

  1. strategia polskich badań polarnych
  • w wyniku głosowania ustalono, że opracowana zostanie na podstawie propozycji przedstawionej przez prof. Jana Marcina Węsławskiego podczas posiedzenia 8 czerwca w Lublinie;
  • z uwagi pilne zapotrzebowanie na taki dokument ze strony m.in. Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Strategicznych UE (KPK UE), dokument zostanie przygotowany przed końcem listopada.
  1. program szczegółowy, w postaci „białej księgi”
  • jego podstawą i punktem wyjścia będą materiały przygotowane przez Zespoły Problemowe KBP PAN;
  • redaktorem wiodącym tego dokumentu została prof. Żaneta Polkowska (Politechnika Gdańska), przy wsparciu prof. Marka Lewandowskiego (IGF PAN) oraz dr. hab. Michała Łuszczuka (UMCS);
  • pierwszy szkic opracowany zostanie do stycznia 2017.

Ponadto, Zastępca Dyrektora KPK BP UE, Sebastian Serwiak wygłosił referat o możliwościach i procedurach pozyskania projektów badawczych z programu Horyzont 2020.

Spotkanie Grupy Roboczej PKPol ds. Baz Danych

Na ostatnim spotkaniu Grupy Roboczej ds. Baz Danych, w dniu 23 listopada 2016 r. ustalono, iż:

  • miejsce na serwerze zostanie użyczone nieodpłatnie i bezterminowo przez Politechnikę Warszawską;
  • do tworzenia bazy danych zostanie użyte bezpłatne (open source) oprogramowanie GeoNetwork. W styczniu 2017 r. zostanie zaproponowana i zaprezentowana elektroniczna ankieta do zbierania metadanych wśród Konsorcjantów;
  • podjęto decyzję o stworzeniu pilotażowej bazy danych dla Centrum Studiów Polarnych KNOW na podstawie danych zbieranych przez doktorantów Interdyscyplinarnych Studiów Polarnych;
  • zaproponowano punkt programu na najbliższe posiedzenie Rady PKPol: informacja o bazie metadanych polarnych PKPol – koncepcja bazy metadanych, program GeoNetwork oraz formularz informacyjny do wypełnienia (prof. L. Łęczyński, dr Ł. Małarzewski).

BIEŻĄCE INICJATYWY

Narodowy Program Badań Polarnych

  • Zakończone zostało opracowywanie tekstu Strategii Polskich Badań Polarnych.
    W styczniu 2017 zostanie zakończona praca nad składem graficznym dokumentu. Dokument ten, skierowany głównie do odbiorców zewnętrznych – ministerstw, sektora gospodarczego – jest wynikiem intensywnych dyskusji i konsultacji wewnątrz środowiska naukowego oraz z przyszłymi odbiorcami;
  • Trwają prace nad Białą Księgą; wersja robocza dyskutowana będzie jeszcze na początku roku.

Polski Svalbardzki Program Śnieżny

  • Przed ASSW w Fairbanks przygotowane zostały dokumenty programowe po polsku i po angielsku;
  • Program został zaprezentowany na spotkaniu IASC Cryosphere Working Group w trakcie ASSW. Wpisuje się on w priorytety działania tej grupy roboczej. Jest również dokumentem bazowym dla jednego z projektów międzydziedzinowych (cross-cutting), workshop Cutting barriers in snow knowledge’, który uzyskał dofinansowanie IASC;

    Uczestnicy międzynarodowych warsztatów 'Taking the next step in Svalbard snow research’ w Göteborgu. Fot. Archiwum CSP.

  • Sesja posterowa podczas Arctic Observing Summit (AOS) w Fairbanks: zaprezentowano poster o strukturze, założeniach programu i projektach, które są pod jego parasolem;
  • Projekt badawczy Evolution of spatial variability and physico-chemical properties of snow on coastal tundra of Hornsund fjord during the Spring, prowadzony przez mgr. Daniela Kępskiego z Centrum Studiów Polarnych – Instytutu Geofizyki PAN, otrzymał finansowanie Research Council of Norway w ramach programu Arctic Field Grant;
  • Projekt badawczy Community Coordinated Snow Study in Svalbard, przygotowany przez międzynarodową grupę naukowców (Czechy, Estonia, Francja, Norwegia, Polska, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy)uzyskał finansowanie Research Council of Norway – Svalbard Strategic Grant. Stronę polską w grancie reprezentują: Uniwersytet Śląski (dr Mariusz Grabiec, dr Dariusz Ignatiuk) oraz Instytut Geofizyki PAN (dr Bartłomiej Luks, dr Krystyna Kozioł, mgr Daniel Kępski). Wiosną 2016 ruszyły prace w zakresie gromadzenia danych fizycznych, chemicznych i mikrobiologicznych z pokrywy śnieżnej wg wypracowanej międzynarodowej i interdyscyplinarnej procedury dla całego Svalbardu;
  • W dniach 9-11 listopada br. na Uniwersytecie w Göteborgu (Szwecja) odbył się workshop ‘Taking the next step in Svalbard snow research – Phase II’ współorganizowany przez Uniwersytet Śląski i Instytut Geofizyki PAN, z liczną polską reprezentacją.

POLSKIE KONSORCJUM POLARNE NA ARENIE OGÓLNOPOLSKIEJ I MIĘDYNARODOWEJ

Arctic Science Summit Week 2016, Fairbanks, Alaska, 12-18 marca 2016 r.

Gospodarzem spotkania był University of Alaska Fairbanks, a obrady odbywały się na terenie kampusu uczelni. Na tegoroczny Szczyt Arktyczny złożył się szereg spotkań, w tym:

    • posiedzenia Rady oraz Grup Roboczych IASC (Business Meetings);
    • Arctic Council Senior Arctic Officials Meeting;
    • konferencja Arctic Observing Summit;
    • spotkania EU-PolarNet.

Głównym punktom w napiętym programie towarzyszyły spotkania robocze i warsztaty
o różnorodnej tematyce, a także liczne otwarte pokazy edukacyjne i artystyczne.
Wydarzeniem łączącym wszystkie elementy ASSW był International Arctic Assembly Day (15 marca), otwarty dla szerokiej publiczności cykl referatów i dyskusji panelowych z udziałem przedstawicieli świata nauki, polityki, władz lokalnych, sektora gospodarczego i rdzennej ludności.

Fot. M. Lisowska

Prezentacja Polskiego Svalbardzkiego Programu Śnieżnego

Koordynator Polskiego Svalbardzkiego Programu Śnieżnego, dr Mariusz Grabiec, zaprezentował jego założenia
i plany podczas posiedzenia IASC Cryosphere Working Group, a także, w formie posteru, na Arctic Observing Summit. Program jest znaczącym wkładem w międzynarodową inicjatywę dotyczącą badań pokrywy śnieżnej
w Arktyce.

Udział polskich uczonych

Uczestnicy z Polski aktywnie uczestniczyli zarówno w Business Meetings, jak i w Arctic Observing Summit. Dr Michał Łuszczuk, w zastępstwie prof. Jacka Jani, reprezentował Polskę na posiedzeniu Rady IASC, uczestniczył w spotkaniu SHWG oraz EU-Polarnet. Prof. Piotr Głowacki uczestniczył między innymi w posiedzeniu Forum of Arctic Research Operators (FARO), dr Mariusz Grabiec, dr Monika Kędra i dr hab. Ewa Łupikasza uczestniczyli w posiedzeniach Grup Roboczych IASC jako delegaci Polski. W trakcie Arctic Observing Summit postery prezentowali dr Mariusz Grabiec, dr Przemysław Wyszyński i mgr Krzysztof Zawierucha. Dr Maja Lisowska uczestniczyła w spotkaniach IASC jako koordynator programu stypendialnego IASC Fellowship Program.

Polska delegacja na ASSW 2016: dr Agnieszka Beszczyńska-Möller (IO PAN), prof. Piotr Głowacki (IGF PAN), dr Mariusz Grabiec (UŚ), dr Monika Kędra (IO PAN), dr Maja Lisowska (PKPol/UŚ/IASC), dr hab. Ewa Łupikasza (UŚ), dr Michał Łuszczuk (KBP PAN/UMCS), dr Przemysław Wyszyński (UMK), mgr Krzysztof Zawierucha (UAM).

XXXVI Sympozjum Polarne ‘Progress in polar research - new experiences and challenges’, UMCS, Lublin, 8-11 czerwca 2016 r.

Sympozja Polarne należą do najważniejszych wydarzeń w polskim środowisku naukowym związanym z problematyką obszarów polarnych. XXXVI Sympozjum Polarne zorganizowane zostało przez Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS w Lublinie w 30. rocznicę pierwszej lubelskiej wyprawy polarnej na Spitsbergen. Współorganizatorami Sympozjum byli: Wydział Politologii UMCS; Centrum Innowacji i Komercjalizacji Badań UMCS; Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział Lubelski; Klub Polarny Polskiego Towarzystwa Geograficznego; Komitet Badań Polarnych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk; Polskie Konsorcjum Polarne; APECS Polska.Sympozjum cieszyło się dużym zainteresowaniem, gromadząc 180 uczestników, którzy wygłosili 72 prezentacje ustne oraz zaprezentowali 66 posterów. Wśród zaproszonych zagranicznych gości znaleźli się dr Eoghan Griffin, sekretarz wykonawczy Scientific Committee on Antarctic Research – SCAR oraz dr Renuka Badhe, sekretarz wykonawczy Europejskiej Rady Polarnej – EPB.Oprócz plenarnych i tematycznych sesji referatowych oraz sesji posterowej, w ramach Sympozjum odbyły się następujące spotkania i wydarzenia (w porządku chronologicznym):

  • warsztaty dla młodych naukowców, zorganizowane przez polski oddział Association of Polar Early Career Scientists (APECS Polska), a współorganizowane
    in. przez PKPol (informacja o warsztatach – str. 13-14);
  • wspólne posiedzenie Komitetu Badań Polarnych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz Rady Polskiego Konsorcjum Polarnego (informacja na str. 4-5);
  • otwarta sesja informacyjna SCAR, dotycząca programów stypendialnych
    i nagród przyznawanych przez tę organizację, w tym nagrody Tinker-Muse Prize for science and Policy in Antarctica oraz SCAR Fellowship Programme.
  • specjalna sesja jubileuszowa z okazji 30-lecia Wypraw Polarnych UMCS na Spitsbergen. W ramach sesji jubileuszowej uhonorowani zostali uczestnicy pierwszej wyprawy polarnej UMCS, którzy pod kierownictwem prof. Kazimierza Pękali w 1986 roku założyli stację badawczą UMCS w osadzie Calypso na Spitsbergenie. Szczególne gratulacje otrzymali także polarnicy obchodzący jubileusze swojej aktywności naukowej: prof. dr hab. Maria Olech (UJ), prof. dr hab. Aleksander Guterch (IGF PAN) oraz prof. dr hab. Kazimierz Pękala.
  • otwarte zebranie Klubu Polarnego Polskiego Towarzystwa Geograficznego, w trakcie którego przyjęto nowych Członków oraz wybrano nowy Zarząd na lata 2016-2020. Nowym Prezesem został prof. Krzysztof Migała (UWr).

Organizatorem kolejnego, XXXVII Sympozjum Polarnego w roku 2018 będzie Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Arctic Circle, Rejkiawik, Islandia, 7-9 października 2016 r.

W dniach 7-9 października 2016 odbył się w Rejkiawiku czwarty doroczny kongres Arctic Circle Assembly, który zgromadził ponad 2000 uczestników z ponad 45 krajów. Konferencje te, o profilu polityczno-naukowo-biznesowym, zwołuje organizacja non profit o tej samej nazwie, założona i kierowana przez byłego prezydenta Islandii Olafura Ragnara Grimssona, który był przewodniczącym tegorocznego kongresu.Kongresy Arctic Circle mają na celu ułatwianie dialogu między liderami i ekspertami politycznymi oraz biznesowymi, naukowcami, przedstawicielami autochtonów i innymi grupami międzynarodowymi zainteresowanymi Arktyką.Arctic Circle 2016 był największym międzynarodowym zgromadzeniem poświęconym Arktyce. Obrady przeprowadzono w 26 sesjach plenarnych oraz 82 popołudniowych sesjach równoległych, nie licząc innych imprez, jak wystawy, pokazy filmów, promocje instytucji, projektów, publikacji czy innych produktów, albo przyjęcia towarzyskie. Wystąpiło około 254 referentów. Wśród nich byli Sekretarz Generalny ONZ Ban-Ki-Moon, który otrzymał świeżo ustanowioną Arctic Circle Prize za swoją rolę w negocjacjach o międzynarodowej współpracy klimatycznej, oraz pierwsza minister Szkocji Nicola Sturgeon.Podczas Kongresu Zastępca Przewodniczącej PKPol, prof. dr hab. Wiesław Ziaja, przekazał Dyrektor Arctic Circle Sigridur Huld Blöndal list intencyjny dotyczący zorganizowania polskiej sesji na kongresie w roku następnym, podpisany przez Przewodniczących Polskiego Konsorcjum Polarnego i Komitetu Badań Polarnych PAN – mgr Agnieszkę Kruszewską i prof. dr hab. Jacka JanięDelegacja polska na Arctic Circle 2016: dr Agata Goździk (IGF PAN), prof. Wiesław Ziaja (UJ). Opracowane na podstawie relacji prof. Wiesława Ziai. Pełny tekst dostępny na stronie internetowej PKPol: https://www.pkpolar.pl/konsorcjum/relacja-z-arctic-circle-2016/.

DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA MŁODYCH NAUKOWCÓW

Warsztaty dla młodych naukowców ‘Nie JAK, ale Z KIM, czyli o nauce współpracy i współpracy w nauce’ podczas XXXVI Sympozjum Polarnego w Lublinie, 8. czerwca 2016 r.

Podczas XXXVI Sympozjum Polarnego w Lublinie, dnia 8. czerwca 2016r., odbyły się warsztaty dla młodych naukowców, organizowane przez polski oddział Association of Polar Early Career Scientists (APECS Polska). Współorganizatorami warsztatów byli: Centrum Studiów Polarnych (CSP), Polskie Konsorcjum Polarne, Scientific Committee of Antarctic Research (SCAR) oraz International Arctic Science Committee (IASC). W organizację wydarzenia została zaangażowana polska sekcja Sekretariatu IASC ds. wspierania młodych naukowców, funkcjonująca przy CSP.W warsztatach tych, pod hasłem: „Nie JAK, ale Z KIM, czyli o nauce współpracy i współpracy w nauce”, wzięło udział 28 uczestników reprezentujących różne ośrodki oraz dyscypliny badawcze.Pierwszą część warsztatów, poświęconą roli interdyscyplinarności w naukach polarnych prowadzili dr Bartłomiej Luks (Instytut Geofizyki PAN) i dr Michał Łuszczuk (Wydział Politologii UMCS), z pomocą organizatorów – dr Mai Lisowskiej (Polskie Konsorcjum Polarne /Centrum Studiów Polarnych, UŚ) oraz mgr Marty Bystrowskiej (Centrum Studiów Polarnych, UŚ).Druga część warsztatów, zatytułowana: „Psychologiczne extreme”, czyli co w nas pęka, gdy lód pod stopami?, poświęcona została roli psychiki i czynników grupowych w adaptacji do pracy w warunkach ekstremalnych. Prowadziła ją dr Agnieszka Skorupa z Instytutu Psychologii UŚ.

PLANOWANE PROJEKTY

Targi Polarne ‘International Polar Expo 2018’

Polskie Konsorcjum Polarne, we współpracy z Centrum Studiów Polarnych, a także Uniwersytetu Śląskiego jako lidera Konsorcjum, planuje organizację Targów Polarnych. Będzie to pierwsza tego typu inicjatywa w Europie.Ideą Targów jest stworzenie platformy dla promocji innowacyjnych rozwiązań i technologii wykorzystywanych w warunkach ekstremalnych; dla wymiany doświadczeń
i informacji pomiędzy przedsiębiorcami z różnych branż; dla dialogu pomiędzy światem nauki, przemysłu i biznesu. Cele Targów:

  • działanie na rzecz efektywnej współpracy sektora naukowego i gospodarczego;
  • promocja polskich firm i produktów;
  • popularyzowanie polskich działań w zakresie badań naukowych w obszarach polarnych;
  • promowanie technologii i rozwiązań stawiających na bezpieczeństwo, troskę o środowisko naturalne i zrównoważony rozwój;
  • promocja działań Polskiego Konsorcjum Polarnego.

Planowane miejsce i termin Targów to Katowice, czerwiec 2018.

Program Targów obejmować będzie: część wystawienniczą, seminaryjną / dyskusyjną – spotkania uczonych i przedstawicieli przemysłu, oraz część edukacyjną, skierowaną osób zainteresowanych tematyką obszarów polarnych.

DZIAŁALNOŚĆ PROMOCYJNO-INFORMACYJNA

Wystawa Polskiego Konsorcjum Polarnego na Śląskim Festiwalu Nauki, 14-15 października 2016 r.

Fot. A. Ziegler

Podczas Śląskiego Festiwalu Nauki, przy stoisku tematycznym Centrum Studiów Polarnych, zaprezentowano również wystawę ukazującą najważniejsze osiągnięcia Członków Polskiego Konsorcjum Polarnego.

Internet i media społecznościowe

Do pobrania – pdf